Dit vind ik persoonlijk een zeer moeilijk contrast om mee om te gaan. Hiernaast vind je een werk van Robert Delaunay getiteld “Simultaancontrast Zon en Maan.” Het simultaan contrast volgens Johannes Itten is eerder een contrast dat gesuggereerd wordt, dat er eigenlijk niet is. Volgens de definitie is het een contrast waarbij een bepaald kleur een ander contrastkleur oproept, zonder dat dit contrastkleur aanwezig is. Net doordat dit tweede kleur er niet is wekt het een soort opwinding op, een levendige vibratie. Bekijk eens een aantal demonstraties van het simultaancontrast in zwartwit en kleur. En hier zie je een voorbeeld van dit contrast toegepast door Van Gogh.

Dus gebruik je rood, dan roept dit kleur automatisch bij de waarnemer de verwachting van groen. Ook al is het er niet. Onlangs kreeg ik van iemand de opmerking als we ’s nachts langs de autostrade reden. “Bizar, die oranje straatverlichting heeft precies een blauwe schijn errond.” Wel dit is het mooiste voorbeeld van dit contrast. Het blauwe was er niet, maar wordt door onze ogen als zodanig geregistreerd.

  • blauw roept oranje op of omgekeerd
  • rood roept groen op of omgekeerd
  • geel roept violet op of omgekeerd

Heel moelijk om dit contrast onder controle te houden als je met veel kleur werkt. Het kan perfect dat door een verkeerde kleurkeuze een heel onrustig beeld ontstaat. De tip is dus om je beeld zoveel mogelijk te componeren aan de hand van alle kleuren die je wilt gebruiken. Vul dus niet eerst één deel van je schilderij gedetailleerd in en daarna een ander deel zoals de achtergrond. Alle kleurvlakken spelen in op mekaar. Kleuren zijn niet absoluut maar worden gedefinieerd door de kleur die ernaast staat. Lees eens een experiment die dat aantoont.