In mijn vorig artikel sprak ik al over Toyo Ito, één van de bekendste architecten van deze tijd. We zijn deze week naar de lezing “Beyond Modernism” van hem geweest in het ICC in Gent. Aan de opkomst alleen te zien bleek het al een succes. De lezing was oorspronkelijk georganiseerd voor enkele tientallen hooguit honderdtallen bezoekers. Er is echter 2 keer van lokatie veranderd om uiteindelijk in het ICC te belanden. Naar mijn schatting zat de zaal met een capaciteit van een dikke 1000 plaatsen bijna vol.

Ik heb het werk van Ito voor het eerst leren kennen in 2002 toen Brugge culturele hoofdstad van Europa was. Er werd veel gesproken over zijn zeer eigentijds paviljoen vlak op de historische Burg, vooral door tegenstanders. Het tijdscontrast is ook heel erg groot. Maar de ijzeren constructie op zich is heel erg eigentijds en speels op zich. Maar het was niet dat ontwerp dat me heeft overtuigd.

Vorig jaar bezocht ik de tentoonstelling Big Bang in het Centre Pompidou in Parijs. Daar zag ik voor het eerst het project dat Ito had ingediend voor het muziekforum in Gent. Daar was ik wel direct aan verkocht. De organische maar toch eenvoudige vorm van het gebouw. De discussie of het al dan niet gebouwd zal worden laat ik hierbuiten . Hier wou ik meer over weten.

In de lezing gaf Ito héél wat van zijn werkmethoden en inspiratiebronnen prijs. Hij vertrok vanuit zijn grote voorbeeld Ludwig Mies van der Rohe. Ja, hij kon geen beter vertrekpunt kiezen om mijn aandacht te hebben. Daar ben ik al jaren fan van. Eén van de redenen ook waarom ik zo verknocht ben aan Barcelona. De manier waarop het beeld van Georg Kolbe in het paviljoen van van der Rohe weerspiegelt in de vlakke, glanzende oppervlakken zoals water, marmer, ijzer…, terwijl het er in essentie maar 1 keer staat. Vanuit deze visie, Less is more en minimalisme, is Ito oorspronkelijk ook vertrokken. Dat zie je in zijn vroegere werken. Maar de laatste jaren heeft hij een eigen visie ontwikkeld. Het uitpuren bleek te puur, te koel te zijn om in te wonen. Vandaar dat hij het organische in zijn architectuur betrok. Ruimtes, materialen, vormen die organisch zijn geïnspireerd creëren een natuurlijker woon- en leefomgeving. Hij vertrekt dus vaak van bomen, glooiende heuvels,… als inspiratiebron. In deze ommezwaai naar het organische kreeg ik hier en daar toch een déjà-vu naar het werk van Gaudi zoals de Casa Mila La Pedrera in Barcelona, of zelfs bepaalde elementen van het Hortahuis in Brussel. En blijkbaar ben ik daar niet alleen in. Hoewel je het organische in zijn architectuur aanvoelt spreekt Ito eerder van “Blurring architecture” of zoals hij het omschrijft:

“Blurring Architecture” is architecture that unsettles. By pursuing two kinds of architecture at once I am now attempting to “blur” the field of architecture. In one instance by making “things” visible to the extreme – and in the other by purely spatializing the flow of “signs”. – Toyo Ito”

Deze conceptontwerpen laat hij door ingenieurs en computersimulaties praktisch realiseerbaar maken en optimaliseren. Prachtig om zijn creatief proces gedemonstreerd te zien. Uiteindelijk komt het neer op creativiteit, common sense en praktisch denken.

Natuurlijk betekent dat in uitvoering minder standaardisatie en meer vakwerk. De bekisters in zijn projecten hebben echt een kluif aan hun job. Daar komt hun expertise in het gebruik van hoogtechnologische materialen echt tot uiting. Het zijn echte ambachtslieden die computers en machines gebruiken om hun werk te ondersteunen. Machines alleen, zoals in massaproductie, volstaan niet meer. Mijn man Dirk zag daar een mooie parallel met het werk van John Maeda: naarmate het niveau van technologie stijgt volstaan machines niet meer. Het wordt opnieuw hand- en denkwerk van mensen om een eenvoudig, gebruiksvriendelijk resultaat te bekomen.

Dus, ontzettend veel geleerd tijdens de lezing van 2 uur. Zowel rond zijn creatief proces, zijn werkmethode, zijn manier van uitwerken. En het was op momenten zelfs humoristisch om de Japanse architect met een ingetogen stijl wat droog te zien presenteren. Het gaf soms een “Lost in Translation” gevoel toen de tolk zijn 2 minuten durende Japans exposé vertaalde in 2 zinnen.

Ik blijf in elk geval de psychedelische en organische architectuur als inspiratiebron volgen in mijn werk.