Vraag 1: Bespreek 1 werk naar keuze

Thorazine Sunrise
Thomas Huyghe
2006

mixed media
cirkels van ongeveer 50 cm

We zien hier 2 foto’s van een 3D-werk, een installatie van 5 elementen. Het is me niet precies gekend wat de dragers precies zijn. 1 van de elementen is een dubbel bolle spiegel. De andere 4 zijn schilderijen vermoedelijk gemaakt uit olieverf op een acryl dubbel bol lichaam. (Dit leidt ik af uit ander vergelijkbaar werk die wel gedocumenteerd zijn door de kunstenaar zelf. Zie www.thomashuyghe.com.) De kunstenaar speelt hier met dimensies. De elementen op zich zijn schilderijen, maar ze zijn niet vlak, maar bol. Het is dus op de grens tussen 2D en 3D werk. Hij benadrukt dat spel door hier 2 keer 4 schilderijen samen te presenteren in combinatie met een bolle spiegel. Hij kiest niet voor 1 of 2 afbeeldingen maar bewust 2 keer 4 verschillende afbeeldingen. Het bolle effect van de elementen wordt door de bolle spiegel nog overdreven. Zo blijven het eigenlijk geen 5 elementen, maar lijken het er wel 17 (8 afbeeldingen met hun weerspiegelingen in de dubbele bolle spiegel). Hij speelt met realiteit en indruk. Door de keuze van zijn materialen, bolle oppervlakken weerspiegeld door een bolle spiegel blaast hij zijn boodschap bijna letterlijk op. Hij beklemtoont het bolle, overdreven effect van de schilderijen exponentieel door het gebruik van de dubbel bolle spiegel.

De textuur geeft eerder een effen vlak effect op de bolle lichamen. Op vlak van de factuur lijken de afbeeldingen niet echt pasteus maar eerder in lagen vlak geschilderd. De afbeeldingen komen behoorlijk op het eerste gezicht realistisch over. Toch merk je een duidelijke verftoets in zijn schriftuur. Het zijn geen foto’s, noch de weerspiegelde realiteit, het zijn duidelijk schilderijen. De kunstenaar wil dat we dit als toeschouwer zo percipiëren. Het is niet echt. Het is niet ons eigen gezicht die we in een reeks bolle spiegels zien. Het zijn geschilderde afbeeldingen, met 1 bolle spiegel ertussen.

Het formaat werd niet direct bij het werk beschreven. Als we het werk zien hangen in de ruimte waar het nu gepresenteerd is (De Zebra, in de Zebrastraat) dan schat ik dat de elementen elk ongeveer 50 cm diameter hebben. Het totale werk lijkt me een 200 cm op 200 cm groot. Dit is toch wel vrij groot. De 4 geschilderde elementen tonen de afbeelding van een gezicht, in close up. Het lijkt me een vrij realistisch formaat van een gezicht in een bolle spiegel. Die toont ook groter dan de werkelijke grootte van het gezicht.

Het werk is duidelijk kaderontkennend. De gezichten van de afbeeldingen lopen duidelijk verder buiten zijn kader. Dit benadrukt de kunstenaar extra, door de spiegel te gebruiken. Zo betrekt hij de realiteit in zijn werk. De werkelijkheid eromheen maakt er deel van uit. Maar enkel in een gereflecteerde vorm.

De schilderijen zijn lineair. Het is klaar en duidelijk dat dit gezichten zijn. Geen discussie mogelijk.

De kunstenaar heeft gekozen voor een heel bewuste uitsnijding van enkel het gezicht. Enkel de elementen van het gezicht staan erop, met moeite. De ogen zijn op sommige afbeeldingen voor een stuk afgesneden. Ze kunnen er niet volledig op en geven een in elkaar geduwd effect. De neus, maar vooral de mond staan heel centraal. Het gaat dus duidelijk om de essentie van de mens: zijn gezicht. Elk schilderij op zich is behoorlijk symmetrisch. De neus centraal op het beeld. In de installatie staat de dubbel bolle spiegel centraal van alle 5 elementen. Hiermee benadrukt de kunstenaar de weerspiegeling als centraal punt van het werk.

De kunstenaar creëert 5 vormen, cirkelvormige, bolle oppervlakken. 4 van de 5 beschildert hij volledig met gezichten. Er is geen ruimte voor restvormen. Zelfs de realiteit errond wordt gekapteerd in de dubbel bolle spiegel.

In de schilderijen laat de kunstenaar niet meer diepte toe dan de schaduwen op het gezicht die de diepte van de neus en de wangen vormgeven. Verder is het het bolle effect van de drager die voor een zekere diepte zorgt.

De kunstenaar kiest ervoor om de 5 lichamen midden in de ruimte te hangen. Niet tegen een muur maar in een 3D vorm. Je kan errond lopen. Vanuit elke positie zie je de verschillende gezichten en hun weerspiegeling, samen met de realiteit eromheen. Door het feit dat hij een dubbel bolle spiegel kiest kan je niet rond zijn boodschap heen. Je zal het gezien hebben vanuit elke positie. Van welke kant je het ook bekijkt, zowel jij als de 4 schilderijen errond worden gereflecteerd. Dit is nog belangrijker dan de omringende elementen op zich. De 4 schilderijen staan op verschillende hoogtes van de dubbel bolle spiegel. Ze staan niet op eenzelfde lijn. Ze staan gepositioneerd als hemellichamen, op een duidelijke gekozen positie, met de spiegel centraal.

In de schilderijen is niet speciaal gewerkt met licht als doel op zich. Enkel om de nodige schaduwen en diepte in een gezicht te steken. De hele installatie zelf is echter bewust gepositioneerd onder een dakkoepel. Dit biedt overdag zonlicht van boven. Het geeft de lichamen een realistische tint.

De afbeeldingen zijn in realistische kleuren geschilderd. Een realistische huidskleur. Hierdoor benadrukt hij het gewone “mens zijn.”

Die afbeeldingen van gezichten zijn duidelijk momentopnames. Niemand staat daar een uur aan een stuk in zo’n overdreven lachende positie. De werken zijn naar alle waarschijnlijkheid gemaakt van foto’s. Een soort “freeze frames.” Het moment stilgezet. Dit staat dan weer in contrast met het mobiele van de installatie zelf. Ieder schilderij kan vrij rond draaien in de ruimte. Hier zorgt de omgeving voor de beweging. Iets wat niet gepland is of gecontroleerd wordt. Maar hoe de elementen op zichzelf ook draaien, 1 element, de dubbele bolle spiegel blijft centraal. In die spiegel blijf je steeds de reflectie van een aantal schilderijen zien.

Om het kunstwerk te zien hangen, moet je ernaar opkijken. Je kan het bekijken van op een verdieping, maar zeker vanuit de benedenverdieping moet je echt “naar het werk opkijken.” Je voelt je heel klein tegenover die indringende gezichten. Dit benadrukt het dramatisch effect. Je hebt de neiging om eronder en errond te lopen, om alles goed te kunnen waarnemen. Want je kan het nooit volledig in 1 keer waarnemen. Het bevat zoveel zijden met hun weerspiegelingen die je niet allemaal tegelijk kunt waarnemen van op 1 plaats. Je hebt tijd nodig om dit werk te bekijken. Het laat je blik niet los.

Wat stelt het werk voor? Het zijn verschillende close ups van lachende gezichten, die weerspiegeld en benadrukt worden door de bolle spiegel. Zijn het echte gezichten? Zijn het foto’s? Zeker niet, maar toch leunt het heel dicht bij de werkelijkheid aan. Ze zijn overdreven. Ze zijn in elk geval niet realistisch. Niet echt. Te mooi. Ze lachen te fel. Ze lijken gekunsteld, geforceerd te lachen.

Met de titel “Thorazine Sunrise” benadrukt de kunstenaar het kunstmatig geluk die in de maatschappij wordt gecreëerd. Thorazine is een geneesmiddel tegen depressies en is ook verantwoordelijk voor een kunstmatige, overdreven lach aan de gezichten, een onecht positief effect.