Toen ik me inschreef voor
de eerste IA Dag in Gent dacht ik dat dit onderwerp mensen zou aanspreken. En dan zag ik de inschrijvingen binnenkomen endacht, oei, zo'n kalibers! En ik ga hen vertellen hoe je IA'er wordt? Terwijl ze allemaal professionele IA's zijn. Dan maar een tandje bijsteken. Dus veranderde ik mijn onderwerp in: "hoe word je kick-ass IA?" en ging op zoek naar de elementen die het verschil maken tussen een gewone IA en een keigoeie IA, een kick-ass IA die het verschil maakt, die er bovenuit steekt!
JMHONu, vooraleer ik mijn verhaal breng, eerst een woordje uitleg. Wie ben ik om te zeggen wat een kick-ass IA is? Enkele argumenten op een rijtje:
- Al sinds mijn tienerjaren ben ik geïnteresseerd in mensen en hoe ze functioneren. Het was dan ook een evidente keuze om psychologie te studeren. Het is echt een passie waar ik mee geboren ben.
- In die keuze om mensen te bestuderen ben ik ook altijd heel sterk bezig geweest met mijn eigen evolutie en leren zowel in mijn job als in mijn privé leven. Ik heb allerlei leermethodes gebruikt om allerlei disciplines te leren. Van doe-het-zelf technieken bij de renovatie van ons eigen huis, tot brood bakken, tot kunstwerken maken. Ik weet dus perfect wat het is om tegen muren te botsen. Hoe pijnlijk het is om iets te willen kunnen of bereiken en het niet direct te hebben. Hoeveel geduld en doorzettingsvermogen hiervoor nodig is. Daarom zit ik ook nog steeds in de kunstacademie. Om feedback te krijgen van waar ik sta en steeds geconfronteerd te blijven met wat ik nog niet ken maar wel wilt bereiken. Dat houdt me bescheiden en stimuleert mijn honger om te blijven leren. Vandaar, ik ben dan ook altijd op zoek naar "het kind" in de ander. Kinderen symboliseren voor mij het toppunt van nieuwsgierigheid en leergierigheid, en een bepaalde bescheidenheid ten opzichte van anderen die ervoor zorgt dat ze leren. Waar zit die leergierigheid? Die gezonde bescheidenheid en respect die o zo nodig is om samen grootse dingen te doen?
- Na mijn studies heb ik een 10-tal jaar in HR gewerkt. Gestart vanuit de poot rekrutering en selectie heb ik jaren getraind om in een korte tijd mensen in te schatten via verschillende methodieken en denkkaders. Hier heeft het competentiedenken mij alvast veel houvast gegeven en vooral het gebruik van competentiegerichte interviewtechnieken heeft me grote stappen laten zetten. Het is een techniek die me eigen geworden is en die me de mogelijkheid geeft op korte termijn mensen hun leervermogen en -potentieel te kunnen inschatten. Ondertussen zijn de hedendaagse HR denkkaders verder geëvolueerd en is vanuit het competentiedenken, dat vaak uitgaat van de assumptie dat de mens zijn gedrag kan beïnvloeden en bijschaven door leren en dat de mensen dus een zeer grote verantwoordelijkheid oplegt, naar een meer existentieel denkkader van talenten. Iets dat je meekrijgt en dat je minder in de hand hebt om te veranderen. Persoonlijk vind ik een genuanceerder uitgangspunt meer op zijn plaats: mensen hebben competenties. Competenties zijn kennis, vaardigheden, attitudes, waarden die het verschil maken in resultaten. Kennis, vaardigheden zijn gemakkelijkst aan te leren. Gedrag heeft zo'n 6-tal weken nodig om te oefenen en dan kan je dit omzetten in nieuwe automatismen en gewoonten. Attitudes en waarden daarentegen zitten meer "onder de radar." Dit zitten dieper in de persoonlijkheid ingebakken. Veranderen en bijsturen van dit soort competenties kan ook, maar is veel moeilijker. Hier is er veel meer nodig dan een babbel met een coach om de paar maand. HIer moet je intensief en tot op bot zoeken naar de oorzaak van de waarde en denkprocessen. Je moet jezelf ermee confronteren, en uiteindelijk beslissen om hier een andere denkpositie in te nemen. Pas dan is gedragsverandering mogelijk.
- Vanuit de honger naar leren is de passie voor innovatieve omgevingen gegroeid. Steeds zoeken naar wie de snelste leerders, leeromgevingen, sectoren,… zijn. Zo ben ik via e-learning in de internet wereld terecht gekomen. Dit leek voor sommigen een bizarre stap voor een psychologe. Ikzelf vond dit echter altijd heel logisch. Het is samenwerken met de grootste innovatoren en pioniers in de maatschappij. Het is werken op een meer abstract niveau, maar nog steeds volop gericht in het observeren en beïnvloeden van mensen, weliswaar in de vorm van webstatistieken. Die 10 jaar in internet heb ik de kans gekregen om alle mogelijke taken op verschillende niveau's te doen. Zelf kleine sites gemaakt, nog in html, zelf webteksten geschreven, zelf call-to-actions gemaakt, zelf Flash animaties gemaakt, zelf concepten van websites gecreëerd, bescheiden usability testen heb georganiseerd en uiteindelijk hele webstrategieën uitgedacht. Gaandeweg heb ik de taal leren spreken van zowel de geeks als de marketeers, de klanten en de eindgebruikers. Ik was steeds omringd met een groep professionals die mijn honger om bij te leren stimuleerden en die me vooral leerden dat kennis maar een klein onderdeel was van wat je nodig hebt om succesvol te zijn in deze omgeving.
- Ik kan dus met zelfzekerheid zeggen dat ik een ervaring en referentiekader heb opgebouwd waardoor ik de goeie van de minder goeie webprofielen en dus ook IA'ers kan onderscheiden. Steeds rekening houdend met het kader waarvoor je deze mensen zoekt. Op zich geloof ik heel sterk in het goeie van mensen en in het feit dat iedere persoon kwaliteiten heeft. Belangrijkste is echter de juiste match tussen de omgeving en de persoon te vinden. Daar gaat het voor mij om.
Een lange inleiding om dus te komen tot hoe ik een "kick-ass" IA'er zie en waar let ik op om een kick-ass IA'er te selecteren? Dit zijn voor mij de 7 doorslaggevende competenties:
1. mensgerichtheidDe basispremisse van een goeie informatie architect is dat hij empathie heeft voor mensen. Hij heeft immers zowel contact met de "klant-zijde" als met de "eindgebruiker." Van welke kant je het ook bekijkt, welk systeem je ook bouwt, het is en blijft een middel om mensen te laten samenwerken, communiceren, hun doelstellingen te laten bereiken,… Alles staat in functie van de mens. De klant wilt met deze tool of site een doel bereiken: visibiliteit krijgen, leads ontvangen, aankopen verwezenlijken,… Het is aan de IA'er om de juiste methodieken te beheersen en competenties te gebruiken om deze doelstellingen te vatten. Aan de andere kant, wilt ook de eindgebruiker, consument, eindklant of hoe je het noemt, zijn eigen doelstellingen bereiken: iets aankopen, informatie krijgen,… Ook daar zit diezelfde uitdaging om de juiste methodieken te gebruiken om in het hoofd van die mensen te duiken en hier zo snel en efficiënt mogelijk zicht op te krijgen. Om vat te krijgen op hoe zij zich gedragen, denken, hoe ze zijn.
Toen ik de presentatie voor de IA Dag Gent aan het voorbereiden was, heb ik met verschillende professionele IA'ers gesproken en rondvragen gelanceerd over wat voor hen doorslaggevende competenties zijn. Eén professionele IA'er schreef me het volgende: "Als IA'er word je geboren." Ik blijf nog altijd sterk geloven dat er heel veel te leren is, maar als het gaat over mensgerichtheid en empathie, dan moet ik toegeven. Dat is een talent die op zich heel moeilijk aan te leren valt.
Mijn techniek om de IA van de kick-ass IA te onderscheiden:Ik interviewde enkele maanden geleden een kandidaat voor informatie architect. Hij had op zijn CV jaren ervaring in het uitdenken van nieuwe websites binnen een webbureau. Deze continuïteit in zijn CV gaf mij toch al een indicatie van aanwezige competenties. In het geprek duurde het echter drie kwartier vooraleer het woord "gebruiker," "klant," iets dat te maken had met het concept "mens," viel. Sorry, dit maakt voor mij het verschil tussen een IA en een "kick-ass" IA. Bij een "kick-ass" IA zit de "mens" en het werken in functie van de mens, de bescheidenheid om het in opdracht en voor de mens te maken, ingebakken. Dit komt automatisch en binnen enkele minuten naar boven. En geloof me, het ligt niet aan het gebruik van het woord op zich, maar aan de passie die de drijfveer is om dit woord te gebruiken. In gesprekken peil ik hier dus naar visie, naar waarden en modellen waarvan je vertrekt om je job als IA te doen.
2. teamgerichtheidWat mij tijdens mijn 10 jaar webervaring is opgevallen, is dat het web heel sterk is geëvolueerd in termen van specialiteiten. Terwijl je dikke 10 jaar geleden op je eentje een "website kon maken," zitten we nu in een realiteit van verschillende specialisten die samen 1 eindproduct moeten maken. Het is dus niet alleen een uitdaging om rekening te houden met die klant en eindgebruiker, maar ook die vele collega webspecialisten waarmee je samen dat webproject ontwikkelt, zijn ontzettend belangrijk. Ik heb nog contacten gehad met IA'ers met jaren professionele ervaring. Mensen die zodanig hun job kennen dat ze het gevoel hebben dat het hele design en development proces rond hun expertise draait. Sorry mensen, voor mij is een kick-ass IA'er iemand, los van zijn ervaring en kennis, perfect in team kan werken en open staat en respect heeft voor de expertise van anderen. Niemand kan alle expertise, die nodig is om een webproject te maken, volledig nog beheersen. Het innovatie- en specialisatie tempo gaat zo snel dat dit niet meer mogelijk is. Het is net die IA'er die zich als onderdeel van die keten ziet, die zich bescheiden opstelt en zijn expertisedomein toetst aan de anderen en hun expertise erkent, die voor mij het verschil maakt.
Het deed me dan ook heel veel plezier om op de IA Dag ook mensen te zien vanuit andere webdisciplines. Die de overlappingen en raakpunten tussen hun expertisedomein en dat van IA'ers kwamen verkennen om hier op termijn gemakkelijker op in te haken. Dit zijn voor mij de webmensen van de toekomst. Mensen die kunnen samenwerken (en dat kunnen gerust mensen zijn die kiezen voor een freelancer statuut).
Mijn techniek om de IA van de kick-ass IA te onderscheiden:Heb je al gewerkt in team aan een project? Geef hier eens een concreet voorbeeld van? Hoe is dit gelopen? Wat was jouw rol in het geheel? Heb je bepaalde conflicten tegen het lijf gelopen? Hoe heb je hierop gereageerd? En nog een hele reeks vragen maken dat de sollicitant jou, bijna zoals een scène in een film, beschrijft hoe hij bepaalde ervaringen heeft opgedaan. Hoewel deze gedragsgerichte interviewtechniek niet 100% sluitend is, kan het toch een bepaalde zekerheid over je inschatting gevoelig beïnvloeden.
Naast deze 2 voor mij toch wel basiscompetenties zie ik nog een reeks competenties die het verschil maken tussen een gewone en een kick-ass IA'er. Wat maakt voor mij het verschil tussen de 2 bovenstaande en die 5 die nog volgen. Die eerste zijn voor mij de 2 competenties die je niet kan "uitbesteden." Hier bedoel ik mee. Er zijn bepaalde competenties die nodig zijn voor een bepaalde job, maar waarbij het mogelijk is dat je ze niet hebt, maar door samen te werken met andere mensen, toch even goeie resultaten kan behalen. Kijk maar om je heen. Er zijn voorbeelden genoeg van duo's zoals bijvoorbeeld Karl en Els van AG Consult die op zich sterke kwaliteiten hebben, maar die door samen te werken net die kick-ass resultaten behalen en boven de rest uitsteken. Het is dus niet altijd nodig om alle competenties perfect te beheersen. Het geheim is wel dat je een grote zelfkennis hebt en je eigen competenties durft aan te vullen met die van anderen. Dit maakt je kick-ass.
Wat zijn dan voor mij de andere 5 competenties die het recept uit maken van de kick-ass IA'er?
1. luisteren/communicerenNatuurlijk een klassieker voor vele jobs. Is het nu in het web of niet. De IA'er is bij uitstek echter iemand die via gesprekstechnieken snel moet kunnen detecteren wat die klanten en eindgebruikers precies willen bereiken. De juiste vragen stellen, een open mind hebben, actief luisteren naar wat mensen zeggen, niet puur horen en registeren, maar aftoetsen, begrijpen van de drijfveren en beweegredenen. Een kick-ass IA'er blijft niet aan de oppervlakte steken bij instructies als "ik wil een site met een jong en dynamische uitstraling" maar kan doorvragen tot die de business en de wereld van deze mensen echt snapt en voorstellen kan formuleren die verder gaan dan het uitvoeren van wat deze mensen vragen. Want vaak weten die klanten en gebruikers onvoldoende wat de mogelijkheden en beperkingen zijn van het web. Het is dus iemand die kan doorvragen naar het waarom en niet blijft stilstaan bij het wat.
Mijn techniek om de IA van de kick-ass IA te onderscheiden:Naast het opnieuw gedragsgericht doorvragen van situaties die de communicatiestijl blootleggen is de manier waarop de sollicitant zich voorbereid heeft op het gesprek en de vragen die hij stelt rond de organisatie en de job voor mij een zeer goeie waardemeter om deze competentie te kunnen inschatten. Stelt hij vragen? Welke vragen? Op welke manier stelt hij de vragen? Gaat hij doorvragen of blijft hij aan de oppervlakte?
2. observeren/analyserenNaast die gesprekstechnieken moet deze kick-ass IA'er nog de skills bezitten om mensen te observeren. Het is niet omdat mensen zeggen wat ze doen, dat ze het ook doen. Een hele reeks observatietechnieken helpen hem erbij. Een mooi voorbeeld daarvan is het gebruik van de heel snelle en effectieve vragenlijsten die AG Consult gebruikt om te achterhalen waarom mensen een bepaalde site bezoeken. Deze verzamelde informatie grondig en kritisch analyseren om hier daarna dan conclusies uit te trekken en voorstellen op te formuleren. Ook de usertesten die worden georganiseerd op mock-ups of bij audits van bestaande sites zijn hier voorbeelden van. HIer worden ook omstandigheden gecreëerd om mensen aan het werk te zien en hun gedrag, denkprocessen en beweegredenen te analyseren.
Mijn techniek om de IA van de kick-ass IA te onderscheiden:Hier pijl ik over het algemeen naar ervaring via cases. Wat is voor jou een user test? Heb je dit al zelf gedaan? Of eraan meegewerkt? Geef eens een voorbeeld? Wat was je rol? Hoe heb je het georganiseerd? Waarom heb je het zo georganiseerd? Welke problemen ben je tegen gekomen? Hoe heb je hierop ingespeeld? Zou je het opnieuw op die manier doen of zou je zaken anders aanpakken? Waarom?
3. structureren/creërenEens heel grondig informatie is verzameld, is de competentie van structureren en creëren noodzakelijk om efficiënt tot doelgerichte voorstellen te komen rond het structureren van de informatie, het navigeren door de informatie, het presenteren van de informatie,… Dit is opnieuw een doorslaggevende competentie: het kunnen zien van structuren, gestalt psychologie ten top. Een kick-ass IA is niet iemand die de puzzelstukjes samenbrengt, maar die een visie heeft over de puzzel zelf. Hier zit dus een belangrijke vereiste rond abstract, creatief en out-of-the-box kunnen denken, rekening houdend met alle mogelijkheden en beperkingen van het referentiekader. Het maken van mock-ups op zich is dus niet de moeilijkheid. Het bedenken van die visie achter die mock-ups maakt het verschil.
Mijn techniek om de IA van de kick-ass IA te onderscheiden:Hier pijl ik over het algemeen naar ervaring via cases. Voorbeelden van uitgewerkte mock-ups of audits kunnen hierbij dienen als materiaal om de ervaring te demonstreren en het denkproces hierrond toe te lichten.
4. controleren/testenEn dan nog een zeer belangrijke competentie. Nog te vaak hoor ik de associatie tussen een IA'er die zich "expert" voelt. Net alsof het een exacte wetenschap is. Net alsof het menselijk denken en doen in vaste regels kan gegoten worden en waaruit besloten kan worden dat dit de beste manier is. Het is niet omdat statistiek (onder de vorm van bijvoorbeeld Google Analytics) in menswetenschap wordt gebruikt dat het een exacte wetenschap wordt! Bescheidenheid, mensen, bescheidenheid kan je redden. Mensen zijn mensen. Zijn niet te vatten in eenvoudige Pavloviaanse vaste regels. Iedere mens heeft zijn eigen referentiekader van waaruit zijn denken en gedrag wordt bepaald. Er is een stuk omgevingsbepaald, er is een stuk genetisch, er is een stuk aangeleerd. Maar er zijn geen vaste regels, enkel veronderstellingen die getoetst kunnen worden. Enkel individuele referentiekaders en gemeenschappelijke referentiekaders.
HIer heb ik zo vaak de klassieke discussies zien ontstaan. "Ja maar, deze of gene usability guru heeft gezegd dat het zo moet". Een machtsstrijd tussen verschillende mensen die uitmondt in beslissingen om onderdelen van sites aan te passen en gedrochten te creëren gebaseerd op compromissen van democratisch ingestelde mensen die zogezegd geschoold zijn in usability. Sorry guys, enkel bescheidenheid kan je redden. Toets het aan de mensen die ermee zullen werken en kijk of het werkt. Enkel dit staat garant voor resultaten. Technieken die hierbij kunnen helpen zijn bijvoorbeeld AB en multi-variate testen, maar hier is een doorgedreven kennis en ervaring nodig met testmethodiek, ik zou zelfs durven zeggen, psychodiagnostiek, eer je valabele conclusies aan deze testen kan koppelen. Zeer gevaarlijke materie die kan leiden tot stuurloosheid en verlies van vertrouwen in het project als het niet met de juiste mindset wordt gebruikt of gedrochten van sites gebaseerd op conclusies van teentjes die op onderdelen van de schermen worden toegepast. Brrr.
Mijn techniek om de IA van de kick-ass IA te onderscheiden:Ook deze competentie is gemakkelijk in te schatten door te peilen naar het proces die de IA hanteert om zijn voorstel te maken. Gaat hij ervan uit dat hij het kent? Of toets hij af met anderen? Met wie, andere experts? Gebruikers? Waarom gebruikt hij deze wegen om zijn voorstel sterker te maken? Hoe bouwt hij de credibiliteit van zijn ontwerp en zelfzekerheid rond zijn project op? Is het gebouwd op "geloof" of op "wetenschap"?
5. overtuigen/impactEn dan last but not least. Je kan een kick-ass voorstel uitgewerkt hebben dat zijn waarde heeft bewezen door user testen. Als je het niet kan overbrengen naar je klant, je opdrachtgever, dan dient het tot niets. En dit is en blijft een moeilijke voor vele IA'ers, vooral starters in het vak. Al te vaak word je verleid in discussies als "ik vind dit niet mooi," of "ik doe dit niet zo." Het is echt bijna een kunst om het vertrouwen op te bouwen vanuit een bescheiden positie, de juiste argumenten te verzamelen, en in kleine stappen, bijna participatief, tewerk te gaan om te zorgen dat de finale versie, in een financieel te verantwoorden aantal stappen, bereikt wordt. Fantastisch om te zien hoe kick-ass IA's hier bijna reflexmatig tegenargumenten opvangen.
Mijn techniek om de IA van de kick-ass IA te onderscheiden:Mijn klassieke vraag naar IA'ers is dan ook: Heb je al voorgehad dat je klant je voorstel niet mooi vond? Hoe heb je dit argument opgevangen?" Hier peil ik vooral naar de ervaring met die klassieke discussies van mensen met tegengestelde visies rond een ontwerp. Een kick-ass IA gaat hier niet in discussie. Die stelt de theorieën gewoon op de proef en laat de resultaten uitmaken welke richting het uitgaat. Daarnaast hou ik evengoed rekening met de overtuigingskracht die de IA'er tijdens het volledige gesprek uitstraalt. Gebruikt hij de zogezegde power of "geek-speech" om de anderen weg te blazen met vakjargon of gebruikt hij net de taal van de ander om zijn ideeën over te brengen zodat het glashelder en begrijpelijk overkomt? Welke overtuigingstechnieken gebruikt hij? Duwt hij zijn voorstel erdoor of trekt hij zijn publiek in de richting van zijn oplossing? Komt hij over als de alomwetende hardseller of de subtiele verleider? Fantastisch om het evenwicht tussen die push en pull technieken te observeren!
Waar deze competenties leren?Als uitsmijter toch nog enkele links naar verschillende organisaties die de basiskennis en -vaardigheden aanleren en die mij een bepaalde garantie geven voor een stevig IA profiel. Tegelijkertijd kan ik met grote zekerheid zeggen dat deze groep mensen heel klein is en dat er nog ontzettend veel anderen zijn die kick-ass IA geworden zijn vanuit totaal andere richtingen zoals de talen (Germaanse, Romaanse), en andere humane wetenschappelijke richtingen zoals communicatie wetenschappen, bibliotheek- en informatiewetenschappen of zelfs psychologie en pedagogiek. Doorslaggevend voor mij is de lijst van aanwezige competenties, aangevuld met domeinspecifieke kennis. En beiden kan je verwerven op verschillende manieren. En zijn niet alle competenties aanwezig? No probleem, zolang ze zich hiervan bewust zijn en zich omringen met andere profielen die hun minder aanwezige competenties aanvullen zijn ze voor mij kick-ass. HIer alvast een lijst met opleidingen die je op weg kunnen helpen:
Tot slot raden kick-ass IA'ers ook het netwerk en tevens organisator van de World IA Day "
The Information Architecture Institute" warm aan.
Hoe helpt dit artikel je dit nu om een kick-ass IA'er te worden?Misschien had je wel zo'n klassiek lijstje met "De 7 tips om een kick-ass IA'er te worden" verwacht. Met dit artikel wou ik echter de "achterkant" te tonen. Hoe verloopt het denkproces van iemand die selecties van IA'ers, en webmensen in het algemeen, doet? Hoe gebeurt een selectie vanuit de rol van rekruteerder of vanuit de rol van een klant die een IA'er als leverancier zoekt? Hopelijk geeft dit wat inspiratie om zelf die lijst met how-to tips te kunnen maken. Want bottom line mijn punt: het is niet de kennis alleen die het maakt. Velen denken nog altijd dat ze een senior expert zijn omdat ze alle kennis hebben en alles rond het domein kennen. Think again, guys, er is meer nodig dan kennis. Een echte expert kan deze kennis combineren met bovenstaande competenties. Dit noem ik alvast een echte kick-ass IA!
Had je graag nog wat specifieke leertips over hoe je je kan perfectioneren in die 7 kick-ass competenties of wil je algemeen carrière advies rond IA of webjobs, laat me iets weten op
ilse@jansoone.be!
PSssss. Ik was op de IA Dag in Gent nog vergeten zeggen: ik werk nu als HR Manager bij het digital agency Netlash-bSeen uit Gent en
we zoeken nog kick-ass IA'ers!! Dus,
contacteer me en we bespreken samen je kick-ass competenties met een kop koffie!
Labels: competenties, informatie architect
